Jeśli planujesz użyczyć innej osobie samochód i chcesz to zrobić w sposób zgodny z przepisami, musicie spisać umowę użyczenia pojazdu. Taki dokument może obowiązywać przez czas określony lub nieokreślony. Warto go sporządzić, ponieważ chroni interesy obu stron. Dowiedz się, na czym polega ta procedura i jak wypełnić wzór umowy użyczenia samochodu.
Co to jest umowa użyczenia samochodu?
Informacje formalne dotyczące umowy użyczenia można znaleźć w art. 710-719 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z nimi, zawierając taką umowę, użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie danej rzeczy. W tym przypadku użyczający przekazuje biorącemu swoje auto.
Dlaczego warto spisać umowę?
Co do zasady nie ma wymogu, aby umowa użyczenia miała formę pisemną. Zwykle praktykuje się ustalenia ustne i niewiele osób decyduje się na ich sformalizowanie, udostępniając auto na przykład członkowi rodziny czy znajomemu.
Jest to jednak dość ryzykowne dla obu stron i może powodować nieporozumienia. Mogą one dotyczyć przede wszystkim stanu pojazdu. Jeśli przed użyczeniem nie zostanie on dokładnie opisany w umowie, może być trudno ustalić, kto spowodował rysę na karoserii, a przede wszystkim, kto powinien zapłacić za jej naprawdę.
Jeszcze więcej problemów występuje, gdy użyczone auto ulegnie wypadkowi z winy jego użytkownika. Warto więc dokładnie opisać w umowie, kto w takiej sytuacji pokryje straty i w jakiej formie to zrobi. Ustalenia ustne mogą być niewystarczające i generować nieporozumienia i wzajemne roszczenia. Mając wszystko zapisane „na papierze”, uniknie się nieprzyjemności – to ważne, ponieważ użyczenie samochodu zwykle dotyczy osób sobie bliskich.
Strony umowy
Stronami umowy są użyczający oraz biorący, czyli osoba, która będzie używać samochodu. W dokumencie trzeba podać wszystkie dane obydwu stron. Użyczający niekoniecznie musi być właścicielem samochodu (może być na przykład jego najemną lub leasingobiorcą). W takiej sytuacji właściciel, czyli leasingodawca lub wypożyczalnia, może kierować ewentualne roszczenia tylko do użyczającego, nie do biorącego. To użyczający wciąż jest odpowiedzialny za pojazd.
W umowie użyczenia mogą się znaleźć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne (na przykład firma).
Dane, jakie trzeba podać w przypadku osób fizycznych, to:
- imię i nazwisko,
- PESEL lub numer dokumentu tożsamości,
- adres zamieszkania.
Natomiast dla osób prawnych są to:
- nazwa firmy,
- REGON,
- NIP,
- adres siedziby,
- ewentualnie KRS,
- imię i nazwisko osoby reprezentującej, jeśli występuje.
Kolejnym elementem, jaki musi się znaleźć w dokumencie, jest opis przedmiotu umowy, czyli samochodu.
Przedmiot umowy
Przedmiotem umowy użyczenia jest w tym przypadku samochód. Należy bardzo dokładnie podać, o jaki pojazd chodzi, aby uniknąć nieporozumień. Co więcej, jeśli auto ma wady, na przykład uszkodzoną karoserię, zepsute elementy, należy koniecznie to uwzględnić w umowie.
Jest tak dlatego, że zgodnie z art. 711 k.c., jeżeli rzecz użyczona ma wady, użyczający musi naprawić szkodę, którą wyrządził biorącemu, nie informując go o nich. Przykładowo, jeśli auto miało niesprawne hamulce i przez to biorący spowodował wypadek, to odpowiedzialność za szkodę spada na użyczającego.
Przepisu nie stosuje się, gdy biorący mógł wadę zauważyć, na przykład opony auta były wyraźnie zużyte lub żarówki były spalone.
W umowie użyczenia podaje się następujące dane pojazdu:
- numer rejestracyjny,
- numer VIN,
- marka,
- model,
- rok produkcji,
- pojemność i moc silnika,
- kolor.
Należy określić też przeznaczenie auta oraz zakres terytorialny. Użyczający może zaznaczyć, że biorący może poruszać się tylko po terenie Polski. Jeśli wyjedzie za granicę, umowa natychmiast przestaje obowiązywać.
Zgodnie z przepisami biorący nie może przekazać samochodu osobie trzeciej, chyba, że zostanie sporządzony dodatkowy zapis w umowie.
Termin umowy użyczenia
Termin użyczenia strony umowy ustalają w sposób dowolny. Może być on określony i nieokreślony. W drugim przypadku trzeba zaznaczyć czas wypowiedzenia umowy, na przykład 3 dni lub wypowiedzenie umowy ze skutkiem natychmiastowym.
W przypadku terminu określonego umowa przestaje obowiązywać w dniu podanym w dokumencie.
Koszty używania użyczonego samochodu
To ważna kwestia, którą zawsze trzeba dobrze opisać. Przede wszystkim użyczający nie ma obowiązku utrzymania przedmiotu użyczenia w należytym stanie, ponieważ nie pobiera za to żadnej zapłaty. Nie musi więc płacić za naprawę, korzystanie z myjni czy przeglądy.
Biorący ponosi zwykłe koszty utrzymania auta, takie jak wydatki na paliwo, czyszczenie i konserwację czy wymianę elementów, na przykład żarówek. Jeżeli natomiast poczynił dodatkowe nakłady na samochód (przekraczające koszty związane ze zwykłego używania), to można zastosować przepisy o prowadzeniu cudzych spraw bez zlecenia (uregulowane w Kodeksie cywilnym, art. 752-757). To znaczy, że użyczający nie ma obowiązku zwrócenia mu wydatków, może natomiast wystąpić z roszczeniem.
Kto ponosi odpowiedzialność podczas użyczenia?
Biorący do używania samochód jest odpowiedzialny za jego utratę lub uszkodzenie, czyli kradzież, stłuczkę itp., jeżeli używa go w sposób sprzeczny z umową lub z przeznaczeniem. Na przykład, jeśli zostawi pojazd z kluczykami w stacyjce i się oddali, to jeśli auto zostanie skradzione, biorący poniesie odpowiedzialność.
Gdy samochód stanie się potrzebny użyczającemu z powodów nieprzewidzianych w chwili zawarcia umowy, to może zażądać jego zwrotu, pomimo że umowa była zawarta na czas określony.
Umowa użyczenia samochodu – warunki zwrotu
Zgodnie z przepisami po zakończeniu umowy użyczenia biorący obowiązany jest zwrócić użyczającemu samochód w stanie niepogorszonym. Nie ponosi jednak odpowiedzialności za zużycie samochodu będące następstwem prawidłowego używania, na przykład za zużycie klocków hamulcowych czy opon.
Czy umowę użyczenia samochodu należy zgłosić do urzędu skarbowego?
Warto wiedzieć, jakie są skutki podatkowe umowy użyczenia samochodu i czy trzeba ją zgłosić do fiskusa. Zgodnie z art. 710 Kodeksu cywilnego umowa użyczenia dotyczy przedmiotów przekazywanych w użytkowanie nieodpłatnie. Użyczający nie zarabia, ponieważ nie otrzymuje za użyczenie żadnego wynagrodzenia.
Takiej umowy nie trzeba więc zgłaszać do urzędu skarbowego, ponieważ nie jest ona z generowaniem zysku, więc nie jest opodatkowana.
Umowa użyczenia samochodu – jak ją sporządzić?
Kodeks cywilny nie podaje konkretnej formy umowy użyczenia. Może więc być zawarta dowolnie – pisemnie lub ustnie. Drugi sposób jest znacznie częściej praktykowany, jednak warto pamiętać, że najbezpieczniej jest zawrzeć umowę w formie pisemnej.
Na naszej stronie znajdziesz gotowy wzór takiego dokumentu, który wystarczy uzupełnić danymi użyczającego i biorącego. W umowie podaje się także informacje o samochodzie, włącznie z występującymi wadami.
Należy podać czas, na jaki zawiera się umowę oraz określić odpowiedzialność i koszty. Można zapisać, jakie wydatki związane z eksploatacją pojazdu, będzie musiał ponosić biorący.
We wzorze znajdziesz także część do wypełnienia, w której podaje się termin wypowiedzenia (określany w liczbie dni) oraz termin, w którym biorący ma zwrócić pojazd po zakończeniu umowy.
