Jazda komunikacją miejską bez ważnego biletu jest dość powszechną praktyką. Z tego powodu w autobusach, tramwajach czy pociągach regularnie mają miejsce kontrole, w ramach których sprawdza się, czy pasażerowie zapłacili za przejazd. Czy od mandatu za brak biletu można się odwołać? Jak to zrobić?
Kiedy nakłada się mandat za brak biletu i ile zwykle wynosi kara?
Mandat za brak biletu można otrzymać podczas kontroli w autobusie, tramwaju czy pociągu. Jest on nakładany na osoby, które:
- nie są w stanie udowodnić, że zapłaciły za przejazd – nie mają przy sobie karty miejskiej, papierowego biletu lub kodu QR potwierdzającego zakup w aplikacji mobilnej;
- uiściły nieprawidłową opłatę – np. wybrały opcję ulgową, mimo że nie przysługują im żadne zniżki;
- podróżują dalej mimo upływu ważności biletu – dzieje się to zwłaszcza w przypadku biletów czasowych, które mogą wygasnąć w trakcie jazdy.
Zazwyczaj mandat wynosi około 150-300 zł, ale wszystko zależy od taryfy obowiązującej u danego przewoźnika. W skrajnych przypadkach za przejazd bez biletu można zapłacić nawet 500 zł.
Warto wiedzieć! Kara zwykle jest o co najmniej kilkadziesiąt złotych niższa, gdy zdecydujesz się zapłacić jeszcze u kontrolera.
Kiedy można odwołać się od mandatu za brak biletu?
Od mandatu za brak biletu można odwołać się tylko w określonych sytuacjach. Najczęściej jest to skuteczne wtedy, gdy:
- pasażer faktycznie miał wykupiony przejazd, ale np. zostawił kartę miejską w domu,
- doszło do awarii systemu biletowego, aplikacji lub terminala u kierowcy i nie było żadnej możliwości zakupienia biletu,
- system pozwalający na opłacenie przejazdu online zawiesił się i pokazywał złą godzinę,
- mandat wystawiono niezgodnie z procedurą,
- pasażer zapomniał dokumentu potwierdzającego jego prawo do darmowych lub ulgowych przejazdów – np. legitymacji szkolnej.
Odwołanie nie będzie skuteczne w przypadku tych osób, które nie zapłaciły za bilet z premedytacją lub zapomniały o tym, wchodząc do autobusu.
W jakim terminie należy odwołać się od mandatu za brak biletu?
Na ogół odwołanie od mandatu za brak biletu można złożyć w terminie 7 dni od momentu jego nałożenia. W niektórych miastach czas ten może być jednak dłuższy – wszystko zależy od regulaminów podmiotów odpowiedzialnych za lokalny transport publiczny. Dla przykładu, w Warszawie reklamację można złożyć w terminie aż do 3 miesięcy od daty wystawienia mandatu.
W większości miast obowiązuje też zasada, zgodnie z którą po przedstawieniu ważnego biletu w terminie 7 dni od daty nałożenia mandatu dochodzi do anulowania opłaty dodatkowej. Wówczas pasażer musi opłacić jedynie część manipulacyjną, która zazwyczaj wynosi około 20 zł. To wygodne rozwiązanie, które pozwala na uniknięcie wysokiej kary i szybkie rozwiązanie problemu.
Jakie informacje powinno zawierać odwołanie?
Odwołanie od mandatu za brak biletu musi zawierać kilka ważnych informacji. To przede wszystkim:
- imię i nazwisko pasażera,
- miejsce zamieszkania,
- PESEL,
- seria i numer mandatu – najlepiej dołączyć jego kserokopię,
- powód odwołania – np. fakt, że pasażer wykupił bilet miesięczny, ale w trakcie kontroli nie miał go przy sobie,
- numer i rodzaj pojazdu, w którym otrzymano mandat – wystarczy podać linię i kierunek,
- opis zdarzenia wraz z wyjaśnieniem sytuacji i uzasadnieniem chęci odwołania,
- nazwa i adres przewoźnika.
Do wniosku należy też dodać odpowiednie załączniki. Mowa tu o biletach uprawniających do przejazdu czy potwierdzeniu informacji, że w trakcie kontroli pasażer miał ważną kartę miejską. Im lepiej uargumentujesz niezasadność nałożonego mandatu, tym większa szansa na jego unieważnienie.
Warto pamiętać, że nie istnieje jeden prawidłowy wzór odwołania od takiej kary. Dokument ten można przygotować w dowolny sposób, ale niezbędne jest zawarcie w nim wszystkich wymienionych informacji. Na naszej stronie znajdziesz przykładowy schemat, dzięki któremu sporządzisz odwołanie szybciej.
Do kogo należy złożyć odwołanie od mandatu za brak biletu?
Odwołanie od mandatu za brak biletu powinno trafić bezpośrednio do przewoźnika, który zasądził taką karę. Informacje na ten temat, włącznie z adresem korespondencyjnym, znajdują się na dokumencie wystawionym przez kontrolera. Najczęściej dokumenty tego typu wysyła się do MPK (Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego) lub ZTM (Zarządu Transportu Miejskiego) odpowiedniego dla danego miasta. Od mandatu można odwołać się także w PKP i u innych przewoźników kolejowych działających w Polsce.
Uwaga! Jeśli wyślesz odwołanie na zły adres lub do nieprawidłowego operatora, nie zostanie ono rozpatrzone. Upewnij się więc dokładnie, że wpisane przez Ciebie informacje są poprawne.
Szanse na pozytywne rozpatrzenie odwołania
Jeżeli pasażer miał wykupiony np. bilet miesięczny, ale przypadkiem zostawił go w domu, szansa na umorzenie mandatu po złożeniu odwołania jest bardzo duża. Taki stan rzeczy można bowiem bardzo łatwo udowodnić, wysyłając zdjęcie czy skan papierowego biletu lub uzyskując potwierdzenie w punkcie usługi, że na karcie miejskiej zapisano go w formie elektronicznej. W przypadku awarii kasowników czy aplikacji cały proces może być znacznie bardziej skomplikowany. Jeśli jednak wiesz, że do przejazdu bez biletu nie doszło z Twojej winy, warto spróbować złożyć odwołanie niezależnie od specyfiki sytuacji.
Jak złożyć odwołanie od mandatu za brak biletu?
Istnieje kilka dróg, z których możesz skorzystać, jeśli chcesz złożyć odwołanie od mandatu za brak biletu. Najwygodniejszym sposobem jest obecnie przesłanie dokumentu przez Internet – na wskazany adres e-mail lub poprzez formularz na stronie internetowej. Obecnie zdecydowana większość przewoźników udostępnia informacje kontaktowe, które pozwalają na dopełnienie takich formalności bez wychodzenia z domu.
Jeśli jednak wolisz tradycyjne rozwiązania, możesz przesłać odwołanie wraz z załącznikami pocztą. Adres podmiotu, do którego powinien trafić taki dokument, zwykle jest umieszczony na mandacie.
Co dzieje się w sytuacji, gdy nie zapłacisz kary?
Jeśli mimo odwołania mandat został utrzymany w mocy, musisz uiścić należną opłatę. Pamiętaj jednak, że tego typu kary są traktowane zupełnie inaczej niż np. te nakładane na kierowców przekraczających dopuszczalną prędkość. Podlegają one sądom cywilnym, a nie administracyjnym. Co więcej, mandat za przejazd bez ważnego biletu może się przedawnić już po roku.
Obecnie przewoźnicy dbają jednak o to, by egzekwować należne środki w ciągu kilku miesięcy od momentu kontroli. Jeśli nie zapłacisz, musisz liczyć się z ryzykiem skierowania sprawy do sądu. Wiąże się to z niepotrzebnym stresem i kosztami, zwłaszcza gdy chcesz skorzystać z pomocy prawnika. Jeżeli mimo wszystko wiesz, że mandat jest niezasadny, możesz walczyć o jego umorzenie również w sądzie.
