Niepełnosprawność uniemożliwia bądź utrudnia codzienne funkcjonowanie, które wynika z pewnej niesprawności organizmu. Natomiast orzeczenie o stopniu niepełnosprawności uprawnia nie tylko do różnych ulg i świadczeń, lecz także może pomóc w odnalezieniu się na rynku pracy. Dowiedz się, jakie są stopnie niepełnosprawności, jakie świadczenia można z tego tytułu uzyskać oraz jak poprawnie napisać wniosek o orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności.
Co to jest orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności to formalne potwierdzenie stanu zdrowia osoby, która jest niezdolna do odgrywania określonych ról społecznych. Niezdolność ta wynika ze stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu. Zakres samodzielnego funkcjonowania bądź możliwość podjęcia pracy zależy od stopnia niepełnosprawności.
Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
- znaczny,
- umiarkowany,
- lekki.
Stopień niepełnosprawności orzeka się na czas określony lub na stałe osobie, która ukończyła 16 lat.
Stopień znaczny stwierdza się u osób z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolnych do pracy albo zdolnych do pracy jedynie w określonych warunkach. Stopień ten otrzymują osoby, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować i pozostają całkowicie zależne od opieki innych ludzi. Ich niepełnosprawność nie wyklucza możliwości zatrudnienia u pracodawcy niezapewniającego warunków pracy chronionej, jeżeli przystosował on stanowisko pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej bądź oferuje zatrudnienie w formie telepracy.
Stopień umiarkowany nadaje się osobom z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolnym do pracy albo zdolnym do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającej czasowej lub częściowej pomocy innych ludzi. Możliwość podjęcia pracy odbywa się na takich samych warunkach jak w przypadku osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności.
Stopień lekki niepełnosprawności orzekany jest w przypadku osób z naruszoną sprawnością organizmu, która ogranicza w sposób istotny zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba zdrowa o podobnych kwalifikacjach zawodowych. Stopień ten otrzymuje również osoba mająca ograniczenia w odgrywaniu ról społecznych, które jednak można realizować dzięki wyposażeniu się w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze bądź środki techniczne. Zgodnie z prawem osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności mają możliwość samodzielnej egzystencji, odgrywania ról społecznych oraz zatrudnienia w odpowiednich warunkach.
Najważniejsze informacje o poszczególnych stopniach niepełnosprawności zebrano w poniższej tabeli.
|
|
stopień niepełnosprawności | ||
| znaczny | umiarkowany | lekki | |
| naruszenie sprawności organizmu | niezdolność do pracy lub zdolność do jej wykonywania w określonych warunkach chronionych | niezdolność do pracy albo zdolność do jej wykonywania jedynie w warunkach pracy chronionej | istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną |
| sposób funkcjonowania | osoba wymaga długotrwałej opieki w celu odgrywania ról społecznych | osoba wymaga czasowej, albo częściowej pomocy innych osób w celu odgrywania ról społecznych | ograniczenie w odgrywaniu ról społecznych można rekompensować za pomocą odpowiedniego wyposażenia |
Tabela 1. Charakterystyka stopni niepełnosprawności. Opracowanie własne.
Ile wynosi świadczenie z tytułu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności?
Osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o różnego rodzaju świadczenia, takie jak zasiłek pielęgnacyjny, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta socjalna lub 500+. Wysokość każdego ze świadczeń przedstawiono w poniższej tabeli.
|
rodzaj świadczenia |
zasiłek pielęgnacyjny | renta z tytułu niezdolności do pracy | renta socjalna | 500+ dla niepełnosprawnych |
|
wysokość świadczenia |
215,84 zł miesięcznie
|
nie mniej niż 1191,33 zł zł brutto miesięcznie w zależności od zdolności do pracy | 1588,44 zł miesięcznie |
500 zł miesięcznie |
| komu przysługuje? | niepełnosprawnemu dziecku
osobie o znacznym stopniu niepełnosprawności powyżej 16. roku życia osobie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności powyżej 16. roku życia, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia osobie powyżej 75. roku życia osobie niepełnosprawnej |
osobie niezdolnej do pracy, z wymaganym stażem ubezpieczenia
|
osobom niemogącym pracować ze względu stan zdrowia
pełnoletnim z orzeczeniem od lekarza o całkowitej niezdolności do pracy (naruszenie powinno powstać przed ukończeniem 18. roku życia albo w czasie bycia uczniem lub studentem) |
niepełnosprawnym posiadającym status osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji pełnoletnim, z polskim obywatelstwem i zamieszkującym w Polsce, bez uprawnienia do emerytury lub renty bądź innych świadczeń pochodzących ze środków publicznych (z wyjątkiem jednorazowych świadczeń) |
Tabela 2. Świadczenia dla osób niepełnosprawnych. Opracowanie własne.
Kto może się ubiegać o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
Druk wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności można otrzymać w siedzibie właściwego powiatowego zespołu, uzyskać go drogą pocztową albo pobrać ze strony internetowej zespołu — w zależności od przyjętej pracy zespołu.
O wniosek o wydanie orzeczenia ma prawo ubiegać się:
- sama osoba zainteresowana,
- przedstawiciel ustawowy osoby zainteresowanej,
- kierownik ośrodka pomocy społecznej za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.
Kto wystawia orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
Wyróżnia się dwa rodzaje orzeczeń:
- do celów rentowych – orzekaniem zajmuje się organ administracji publicznej, np. ZUS,
- do celów pozarentowych – wydawanych przez Miejskie lub Powiatowe Zespoły Orzekania o Niepełnosprawności.
W przypadku uzyskania orzeczenia do celów pozarentowych należy udać się do instytucji przypisanej do miejsca stałego pobytu lub pobytu, jeśli osoba przebywa poza miejscem pobytu dłużej niż 2 miesiące, jest osobą bezdomną albo została umieszczona w zakładzie karnym lub poprawczym, w domu pomocy społecznej bądź w ośrodku wsparcia.
Jak długo czeka się na decyzję o orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności?
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności przyznaje Komisja do Spraw Niepełnosprawności. Na zaproszenie Komisji czeka się do 30 dni od momentu złożenia dokumentów. Czas może się wydłużyć, jeśli sprawa jest skomplikowana i Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności potrzebuje czasu na weryfikację pewnych danych. Jeżeli Komisja wyda decyzję, można ją odebrać osobiście lub za pośrednictwem poczty, w terminie 14 dni od posiedzenia Komisji.
Jak można się odwołać od decyzji o orzeczeniu stopnia niepełnosprawności?
Osoba zainteresowana uzyskaniem orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub jej przedstawiciel ustawowy mogą nie zgodzić się z decyzją instytucji. Na odwołanie jest 14 dni kalendarzowych od otrzymania decyzji i należy je zaadresować do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, a następnie złożyć pismo w zespole powiatowym.
Do odwołania warto dołączyć dodatkową dokumentację medyczną lub psychologiczną, która dotąd nie została przedstawiona, a która może mieć pozytywny wpływ na wynik ponownego rozpatrzenia wniosku — radzi Ewelina Ratajczak, ekspert rankomat.pl.
Sprawa załatwiana jest najczęściej w ciągu miesiąca, jednak w sytuacji, gdy postępowanie wymaga wyjaśnień, czas może wydłużyć się do 2 miesięcy.
Jak powinien wyglądać i co zawierać wniosek o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności zawiera dane osobowe osoby wnioskującej, takie jak imię, nazwisko, data i miejsce urodzenia, numer PESEL oraz serię i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość. Należy również wskazać cel, dla którego niezbędne jest wydanie orzeczenia, a także napisać uzasadnienie wniosku. Interesant musi też określić m.in. zdolność do samodzielnego funkcjonowania, sytuację zawodową oraz podpisać oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku.
Nie ma ujednoliconego wzoru wniosku stosowanych w całym kraju. Druk można uzyskać w siedzibie zespołu orzekającego.
Do wniosku o orzeczenie stopnia niepełnosprawności należy dołączyć:
- dokumentację medyczną,
- zaświadczenie lekarskie,
- inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
- oświadczenie o miejscu stałego pobytu.
Gdzie znaleźć ubezpieczenie dla osoby z niepełnosprawnością?
Aby uzyskać szybki dostęp do specjalistów, co w przypadku ludzi z niepełnosprawnością okazuje się często niezwykle ważne, warto zdecydować się na zakup dodatkowego ubezpieczenia. Ta grupa może skorzystać z pakietów, które zostały przygotowane z myślą o jej potrzebach. Warunki polisy dla osób z niepełnosprawnością zależą od stopnia oraz rodzaju niepełnosprawności. Ubezpieczenie dla osoby z niepełnosprawnością najlepiej znaleźć na stronach poświęconej tej tematyce, stacjonarnie u danego towarzystwa ubezpieczeniowego albo pośrednika.
