Jak założyć działalność gospodarczą?

Założenie własnej działalności gospodarczej wbrew pozorom nie jest bardzo trudnym zadaniem. Trzeba jednak wiedzieć, jak to zrobić prawidłowo, aby cały proces przebiegł sprawnie i bez problemów. Poznaj najważniejsze informacje na temat tego, jak krok po kroku założyć własną firmę. Dzięki temu będziesz dobrze przygotowany i o niczym nie zapomnisz.

Kto może zarejestrować działalność gospodarczą w Polsce?

Do tego, aby założyć w Polsce działalność gospodarczą, trzeba być osoba pełnoletnią oraz mieć zdolność do czynności cywilnoprawnych. Istnieje możliwość prowadzenia firmy przed ukończeniem 18 lat, ale w takiej sytuacji niezbędne jest wyznaczenie ustawowych przedstawicieli. Co ważne, nie trzeba być obywatelem Polski.

Takie prawo mają bowiem:

• obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego,
• obywatele państw nienależących do Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego, jeśli mają tytuł pobytowy, który do tego uprawnia (m.in. zezwolenie na pobyt stały).

W celu założenia działalności niezbędne jest zarejestrowanie jej w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG). Jest to rejestr wszystkich przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe firmy w Polsce oraz wspólników spółek cywilnych. CEIDG powstała w celu ułatwienia zakładania, a także aktualizowania danych oraz zawieszania działalności gospodarczych, a także ich likwidacji.

Planujesz założyć firmę, ale wiesz, że przez cały okres działalności lub na jej początku przychody będą niewielkie? Jeśli nie przekroczą one minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, to możesz skorzystać ze zwolnienia z jej rejestracji. Jest to tzw. działalność nierejestrowana. Oprócz dochodów na odpowiednim poziomie, musisz także spełniać następujące warunki:

• nie prowadzić firmy przez ostatnie 60 miesięcy,
• nie prowadzić działalności regulowanej wymagającej koncesji lub pozwoleń,
• nie prowadzić działalności w ramach spółki cywilnej.

Pamiętaj! Po przekroczeniu określonego limitu masz 7 dni na zarejestrowanie działalności gospodarczej w CEIDG.

Jak zarejestrować firmę?

Jeśli chcesz zarejestrować firmę, masz do wyboru następujące rozwiązania: osobiście lub listownie złożyć wniosek w urzędzie gminy lub miasta bądź zrobić to drogą elektroniczną. Ten ostatni sposób jest bez wątpienia najwygodniejszy. Na stronie Biznes.gov.pl znajdziesz kreator, który umożliwi Ci jego przygotowanie. Poniżej znajdziesz wskazówki, które przeprowadzą Cię przez proces wypełniania wniosku krok po kroku.

1. Zaloguj się do serwisu za pomocą:

• profilu zaufanego,
• aplikacji mObywatel,
• bankowości elektronicznej,
• e-dowodu.

2. Potwierdź swój adres e-mail, na który będą wysyłane informacje od serwisu Biznes.gov.pl poprzez wpisanie kodu weryfikacyjnego.
3. Zaznacz swoje obywatelstwo, wybierając z następujących opcji:

• obywatelstwo polskie,
• kilka obywatelstw lub inne niż polskie,
• brak jakiegokolwiek obywatelstwa.

4. Uzupełnij następujące informacje:

• imię,
• nazwisko,
• nazwisko rodowe (opcjonalnie),
• imię ojca,
• imię matki,
• numer PESEL,
• miejsce urodzenia.

5. Zaznacz, czy masz numer NIP lub odpowiednik nadany w innym kraju.
6. Określ, czy masz wspólność majątkową.
7. Wybierz rodzaj dokumentu tożsamości i wpisz serię oraz numer.
8. Podaj aktualny adres zamieszkania.
9. Podaj pełną i skróconą nazwę firmy.
10. Wybierz datę rozpoczęcia działalności gospodarczej wraz z przewidywaną liczbą zatrudnionych osób.
11. Zaznacz, czy masz nadany numer REGON.
12. Podaj dane kontaktowe firmy (opcjonalnie).
13. Określ, czy udzielasz zgody czy nie na publikację danych kontaktowych w CEDIG.
14. Wybierz właściwy kod PKD.
15. Wybierz adres do korespondencji.
16. Określ miejsce wykonywania działalności gospodarczej:

• jedno stałe miejsce,
• stałe i dodatkowe miejsce,
• brak stałego miejsca.

17. Wybierz rodzaj ubezpieczenia społecznego:

• ZUS,
• KRUS,
• Ubezpieczenie zagraniczne.

18. Wybierz odpowiedni urząd skarbowy do rozliczania podatków.
19. Określ, czy będziesz prowadzić dokumentację rachunkową samodzielnie, czy z pomocą biura.
20. Określ, czy chcesz dokonać zgłoszenia do ZUS.
21. Określ, czy chcesz wraz z wnioskiem złożyć oświadczenie o wyborze formy opodatkowania.
22. Określ, czy chcesz dokonać rejestracji podatnika VAT.
23. Dodaj rachunek bankowy firmowy lub osobisty.
24. Ustal ewentualne pełnomocnictwa.
25. Określ, czy chcesz zawiesić działalność gospodarczą na określony czas.

Po uzupełnieniu wniosku możesz go wysłać drogą elektroniczną. Jest to wygodny i szybki sposób na założenie działalności gospodarczej bez wychodzenia z domu.

Rejestracja działalności gospodarczej – o tym warto pamiętać

Jeszcze przed zarejestrowaniem swojej jednoosobowej działalności trzeba wybrać nazwę firmy. Musi ona zawierać co najmniej imię i nazwisko w mianowniku. Bardzo ważne jest zachowanie podanej kolejności. Można dodać inne elementy, które pozwolą np. określić profil działalności czy miejsce jej prowadzenia. Warto postawić na nazwę, która będzie łatwa do zapamiętania, a jednocześnie pozwoli Ci się wyróżnić na tle konkurencji.

Pamiętaj! Jako osoba fizyczna możesz mieć tylko jeden wpis w CEIDG. Jednak pod nim dopuszczalne jest prowadzenie różnych typów działalności.

Jednym z punktów, które musisz uzupełnić podczas wypełniania wniosku, jest adres prowadzenia działalności. Może to być jedno lub wiele stałych miejsc, jeśli np. pracujesz w swoim domu oraz w biurze coworkingowym. Jeżeli swoje usługi wykonujesz u klientów, to nie musisz go podawać. Pamiętaj o tym, że wpisując adres do wniosku o rejestrację firmy, musisz mieć tytuł prawny do konkretnej nieruchomości. Może to być m.in. własność, współwłasność, najem, użyczenie.

Czym jest działalność reglamentowana?

W większości przypadków przedsiębiorcy mają pełną swobodę zarówno w zakładaniu, jak i prowadzeniu firmy. Istnieją jednak pewne wyjątki, gdy konieczne jest uzyskanie zezwolenia, koncesji lub wpisu do rejestru działalności regulowanej. Jest to niezbędne, aby można było legalnie prowadzić biznes.

Uzyskanie koncesji jest wymagane m.in. przy następujących rodzajach działalności:

• górniczej związanej z poszukiwanie i rozpoznawaniem oraz wydobywaniem złóż,
• wytwarzaniu i obrocie materiałami wybuchowymi, amunicją i bronią,
• dystrybucji i obrocie energią elektryczną,
• obrocie paliwami ciekłymi,
• ochronie osób i mienia,
• prowadzeniu kasyn,
• przewozach lotniczych.

Zezwolenia są wydawane przez uprawnione do tego organy dla działalności związanych m.in. z:

• obrotem i sprzedażą alkoholu,
• prowadzeniem aptek, punktów aptecznych i hurtowni farmaceutycznych,
• prowadzeniem składu podatkowego,
• zbieraniem i przetwarzaniem odpadów.

Z kolei wpis do rejestru działalności regulowanej jest wymagany m.in. przy:

• usługach detektywistycznych,
• prowadzeniu indywidualnej praktyki lekarskiej lub pielęgniarek,
• prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców,
• organizowaniu imprez turystycznych.

Jest to najprostsza forma reglamentacji działalności gospodarczej.

Jak prawidłowo wybrać kod PKD?

Każdy przedsiębiorca, zakładający firmę, musi przypisać ją do właściwego kodu Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). Powstała ona na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Każdy kod PKD składa się z 5 znaków, które określają:

• sekcję,
• dział,
• grupę,
• klasę,
• podklasę.

Sekcje dzieli się m.in. na:

• sekcję A – rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo,
• sekcję C – przetwórstwo przemysłowe,
• sekcję F – budownictwo,
• sekcję I – działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi,
• sekcję P – edukację.

Podczas zakładania firmy wystarczy wybrać tylko jeden kod PKD. Jeśli jednak będzie ona prowadzić kilka rodzajów aktywności, należy uwzględnić ten przynoszący największe zyski. Jak go wybrać? Warto skorzystać z wyszukiwarki dostępnej na stronie Biznes.gov.pl. Każdy, kto ma problem z jego ustaleniem, może także zdecydować się na pomoc Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. Wystarczy uzupełnić elektroniczny formularz, w którym trzeba zawrzeć szczegółowy opis prowadzonej działalności, a w odpowiedzi urząd ten przedstawi właściwy kod. Wraz z rozwojem działalności można aktualizować listę PKD.

Jak wybrać formę opodatkowania działalności gospodarczej?

Osoby zakładające jednoosobowe działalności gospodarcze będą podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych, czyli PIT. W związku z tym mają do wyboru następujące formy opodatkowania:

• na zasadach ogólnych według skali podatkowej 12% lub 32%,
• ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,
• według stawki liniowej 19%.

Zdecydowanie najpopularniejsza jest pierwsza z nich. Polega na opodatkowaniu dochodu zgodnie z dwustopniową skalą. Jeśli wynosi on do 120 000 zł rocznie, to należy zapłacić 12% podatku. Podatnicy, którzy wejdą w II próg podatkowy płacą podatek w wysokości 32% od nadwyżki kwoty 120 000 zł.

Najważniejsze zalety opodatkowania na zasadach ogólnych według skali podatkowej to:

• możliwość wspólnego rozliczania z małżonkiem,
• możliwość skorzystania z różnych ulg podatkowych,
• możliwość skorzystania z kwoty wolnej od podatku,
• możliwość odliczenia od przychodu kosztów podatkowych.

Wśród wad wymienia się więcej formalności związanych z prowadzeniem działalności, a przede wszystkim obowiązkowej Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to specyficzna forma opodatkowania. Mogą z niej skorzystać wyłącznie przedsiębiorcy uzyskujący dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej (także spółki cywilne i jawne osób fizycznych), których przychody w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyły równowartości 2 000 000 euro. Ta forma opodatkowania nie umożliwia pomniejszania osiąganych dochodów o koszty podatkowe. Jednak w jej przypadku stosuje się stosunkowo niskie stawki ryczałtu od 2 do 17%, których wysokość zależy od rodzaju prowadzonej działalności.

Przedsiębiorcy mogą także zdecydować się na podatek liniowy, którego stawka w 2024 r. wynosi 19%. Nie zmienia się on ze względu na wysokość osiąganych dochodów. To właśnie jedna z najważniejszych jego zalet. Przedsiębiorcy korzystający z tej formy opodatkowania mają także możliwość odliczenia od przychodów kosztów podatkowych oraz składki zdrowotnej do limitu 11 600 zł (w 2024 r.). Podatek liniowy nie jest jednak bez wad. Najważniejszą z nich jest brak możliwości skorzystania z większości ulg podatkowych, a także wspólnego rozliczania się z małżonkiem. Nie obowiązuje także kwota wolna od podatku.

Podatek VAT – kiedy nie trzeba go płacić?

Podatek od towarów i usług, czyli VAT jest opłacany niezależnie od podatku PIT. Jest on pobierany na każdym etapie obrotu towarami i usługami. Podatników VAT można podzielić na czynnych oraz zwolnionych z tego obowiązku. Pierwsza grupa to przedsiębiorcy zobligowani do składania JPK_VAT, prowadzenia ewidencji sprzedaży i zakupów VAT, płacenia oraz wystawiania faktur VAT. Mają możliwość pomniejszenia należnego podatku od towarów i usług o podatek naliczony.

Ze zwolnienia podmiotowego z VAT mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy w poprzednim roku nie przekroczyli 200 000 zł przychodu. Nie obowiązuje ono jednak w przypadku sprzedaży towarów lub usług wymienionych w ustawie o VAT. W takim przypadku nie ma znaczenie wysokość przychodu. Zwolnienie nie przysługuje m.in. w przypadku:

• sprzedaży towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyłączeniem m.in. energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych i samochodów innych niż nowe),
• sprzedaży terenów budowlanych,
• internetowej sprzedaży preparatów kosmetycznych i toaletowych,
• hurtowej i detalicznej sprzedaży części do samochodów i motocykli,
• świadczenia usług prawniczych,
• świadczenia usług jubilerskich,
• siedziby poza granicami Polski.

Zwolnienie przedmiotowe obowiązuje bez względu na wysokość osiąganych dochodów wtedy, gdy świadczone są usługi lub sprzedawane towary uwzględnione w art. 43 ust. 1 ustawy VAT. Dotyczy to m.in. usług w zakresie opieki medycznej, prywatnego nauczania przez nauczycieli, usług finansowych.

Prowadzenie firmy a składki do ZUS – co trzeba wiedzieć?

Przedsiębiorcy muszą odprowadzać składki do ZUS na:

• ubezpieczenia społeczne (obowiązkowe emerytalne, rentowe i wypadkowe, a dobrowolne chorobowe),
• Fundusz Pracy i Sprawiedliwości,
• ubezpieczenie zdrowotne.

W przypadku zakładania działalności lub jej ponownego otwarcia po upływie co najmniej 60 miesięcy od poprzedniej i nieświadczenia usług na rzecz byłego pracodawcy, można skorzystać z Ulgi na start. Obowiązuje przez pierwsze 6 miesięcy i zwalania z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy i Sprawiedliwości. Po upływie tego czasu można zdecydować się na obniżone składki przez kolejne 24 miesiące. Jest to duże ułatwienie dla osób, które dopiero wchodzą na rynek.