PESEL jest indywidualnym oznaczeniem umożliwiającym identyfikację konkretnej osoby. W celu zwiększenia bezpieczeństwa wprowadzono możliwość jego zastrzeżenia. Ma to ograniczyć ryzyko związane z wykorzystaniem numeru m.in. w celu zaciągnięcia kredytu przez osobę do tego niepowołaną. Dowiedz się, jak zastrzec PESEL, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo.
Zastrzeganie numer PESEL – krok po kroku
PESEL możesz zastrzec przez Internet, a także osobiście w urzędzie gminy. To pierwsze rozwiązanie jest zdecydowanie wygodniejsze, dlatego warto przyjrzeć mu się nieco bliżej.
Jeśli chcesz zastrzec swój numer PESEL bez wychodzenia z domu, będziesz potrzebować jednego ze sposobów logowania:
- profilu zaufanego,
- podpisu kwalifikowanego,
- e-dowodu,
- danych do logowania do bankowości elektronicznej.
Wejdź na stronę gov.pl i znajdź zakładkę „Dla Obywatela”, a następnie kliknij „Dokumenty i dane osobowe”. W sekcji PESEL oszukaj „Zastrzeż swój numer PESEL lub cofnij zastrzeżenie”. Zaloguj się do usługi Obywatel, korzystając z jednego z wymienionych wcześniej narzędzi i tam odnajdź zakładkę „Zastrzeż PESEL”.
Ważne! Jeśli chcesz cofnąć zastrzeżenie, wybierz opcję bezterminową lub określ datę i godzinę, gdy Twój PESEL ponownie zostanie objęty ochroną.
Możesz także skorzystać z aplikacji mobilnej mObywatel. Wystarczy, że znajdziesz ikonę „Zastrzeż PESEL” i sprawdzi status swojego numeru. Kliknij przycisk „Zastrzeż PESEL”, a zobaczysz na ekranie urządzenia mobilnego informację o tym, że proces zakończył się sukcesem.
Wolisz tradycyjną formę dopełniania formalności i chcesz zastrzec PESEL w urzędzie gminy? Musisz przygotować dokument tożsamości (dowód osobisty lub paszport) oraz wniosek. Możesz go ściągnąć z Internetu i samodzielnie wypełnić lub poprosić urzędnika o jego wygenerowanie z systemu. Pamiętaj o tym, aby zweryfikować poprawność danych. Podpisz i złóż wniosek, a w ten sposób zastrzeżesz swój numer PESEL. Usługa jest realizowana od razu, gdy dane zostaną wprowadzone do systemu. Urzędnik powinien wydać Ci potwierdzenie, że numer został zastrzeżony.
Zastrzeżenie PESEL-u w aplikacji mObywatel
W systemie mObywatel nie tylko zastrzeżesz PESEL, lecz także skorzystasz z wielu innych usług z nim związanych. Dzięki aplikacji:
- cofniesz blokadę z automatyczną datą ponownego włączenia – to dobry wybór w sytuacji, gdy potrzebujesz zdjąć zastrzeżenie tylko na chwilę, np. podczas podpisywania umowy z bankiem;
- sprawdzisz historię operacji dotyczących PESEL-u, włącznie z dokładnymi datami;
- włączysz powiadomienia związane z usługą Zastrzeż PESEL – to dobre rozwiązanie np. w sytuacji, gdy do Twojego telefonu mają dostęp osoby niepowołane;
- zweryfikujesz aktualny status PESEL-u.
Ile czeka się na zastrzeżenie PESEL-u?
Używając aplikacji mObywatel lub strony gov.pl, zastrzeżesz swój PESEL od razu, po wykonaniu zaledwie kilku kliknięć. Tradycyjna opcja, czyli wizyta w urzędzie, trwa nieco dłużej. Urzędnik zastrzega PESEL po przyjęciu wniosku i jego zweryfikowaniu. Zmienia ustawienia w systemie i wydaje petentowi potwierdzenie wykonanej operacji. Cała wizyta trwa kilka lub kilkanaście minut, jednak w większości urzędów trzeba się na nią umówić lub poczekać w kolejce.
Ciekawostka: PESEL jest zastrzegany automatycznie po zgłoszeniu utraty dowodu osobistego. Po wyrobieniu nowego dokumentu blokada nie zostanie cofnięta.
Dlaczego warto zastrzec numer PESEL?
Zastrzeżenie PESEL-u ma przede wszystkim zmniejszyć ryzyko padnięcia ofiarą złodziei wyłudzających kredyty i pożyczki na czyjeś dane. Instytucje finansowe mają obowiązek sprawdzania, czy dane, którymi posługuje się wnioskodawca, nie są zastrzeżone. Jeśli tak, są zobligowane do odmówienia udzielenia finansowania. W ten sposób uchronisz się przed wykorzystaniem Twoich danych do takich celów, a więc unikniesz problemów związanych ze spłatą nieswojego zobowiązania. Weź pod uwagę to, że PESEL może także służyć do zakupów na raty czy wyrobienia karty SIM, która może posłużyć np. do uzyskania danych do bankowości mobilnej.
Z zastrzeżonym numerem PESEL nie można:
- otworzyć nowego rachunku w banku,
- zawrzeć umowy kredytu lub pożyczki,
- podpisać aktu notarialnego,
- otrzymać kopii karty SIM,
- wypłacić gotówki w placówce banku – dla kwot powyżej trzykrotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę w obecnym roku,
- zmienić warunków umowy, które będą skutkować zwiększeniem zadłużenia.
Nowe prawo objęło nie tylko banki, lecz także SKOK-i, inne instytucje finansowe, notariuszy i operatorów komunikacyjnych.
Obowiązek sprawdzania statusu PESEL-u
Od 1 czerwca 2024 roku banki i podobne instytucje mają obowiązek sprawdzania, czy PESEL ich klientów jest zastrzeżony. Wynika to z ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Oznacza to, że jeśli chcesz wziąć kredyt lub pożyczkę, musisz liczyć się z dodatkową weryfikacją statusu PESEL-u. Lepiej odblokować go na chwilę przed wizytą w banku, by formalności przebiegły szybciej, a system nie odrzucił wniosku o przyznanie środków.
Jeśli firma podpisze umowę kredytową z osobą, która ma zastrzeżony PESEL, musi liczyć się z poważnymi konsekwencjami. To duża zmiana w stosunku do wcześniejszych przepisów, które niewystarczająco dobrze chroniły ofiary wyłudzeń.
Gdzie można wykorzystać zastrzeżony numer PESEL?
Myślisz o tym, aby zastrzec swój numer PESEL, ale obawiasz się, że skomplikuje to np. wizyty u lekarza? Nie musisz się martwić, gdyż mimo zastrzeżenia nadal można go wykorzystać go, aby:
- załatwiać sprawy urzędowe oraz zdrowotne,
- brać udział w wyborach,
- korzystać z profilu zaufanego,
- korzystać z usług pocztowych,
- podróżować poza granice kraju,
- wykonywać czynności służbowe.
Zastrzeżenie numeru PESEL nie wpływa także w żaden sposób na ważność dowodu osobistego, prawa jazdy czy paszportu.
Kiedy konieczne jest cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL?
Jeśli będziesz chcieć zaciągnąć kredyt czy pożyczkę, a masz zastrzeżony numer PESEL, to przed złożeniem wniosku trzeba będzie cofnąć dyspozycję. W przeciwnym razie otrzymasz odmowę. Takie działanie jest również konieczne m.in. w przypadku otwierania rachunku bankowego, wypłaty z banku kwoty powyżej 3-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę czy zakupów na raty. Będziesz trzeba cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL również przy podpisywaniu aktu notarialnego dotyczącego nieruchomości. Możesz to zrobić szybko i wygodnie, za pomocą aplikacji lub portalu mObywatel.
Zastrzeżenie PESEL-u może Ci pomóc uniknąć nieprzyjemnych sytuacji i problemów związanych głównie z zaciągnięciem na Twoje dane kredytu czy pożyczki. Warto to zrobić, gdyż jest to darmowa usługa, z której możesz skorzystać bez wychodzenia z domu.
