W jakim czasie należy złożyć formularz PCC-3 i opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Należy to zrobić w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku jego zapłaty. Druk można złożyć w formie papierowej w urzędzie skarbowym lub przesłać drogą elektroniczną.

Czy kupując samochód do kwoty 1 000 zł należy opłacić podatek PCC?

Nie, gdyż zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa ruchomości o wartości do 1 000 zł nie podlegają temu obowiązkowi. Należy jednak pamiętać, że urząd skarbowy może zlecić wykonanie wyceny rzeczoznawcy lub przygotowanie opinii biegłego, jeśli w formularzu nie zostanie zadeklarowana wartość lub będzie budziła ona wątpliwości. W przypadku, gdy różnica będzie większa niż 33%, to koszty przeprowadzenia wyceny zostaną naliczone podatnikowi.

Czy obowiązek zapłaty podatku PCC ulega przedawnieniu?

Tak, obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych ulega przedawnieniu po 5 latach. Czas ten liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności.

Czy podatek PCC może podlegać zwrotowi?

Tak, podatek PCC podlega zwrotowi w sytuacji, gdy zostały uchylone skutki prawne oświadczenia woli lub nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależnione było wykonanie umowy. Dotyczy to np. sytuacji, gdy po zakupie samochodu okaże się, że jego stan techniczny jest inny niż deklarowany przez sprzedającego. Zwrotu dokonuje właściwy organ na wniosek zainteresowanego.

Czym jest podatek od czynności cywilnoprawnych?

To opłata skarbowa, która zastąpiła opłatę od umów i innych oświadczeń woli o charakterze cywilnoprawnym. Obejmuje ona niektóre czynności, których przedmioty nie zostały objęte podatkiem od towarów i usług. Obowiązek zapłaty powstaje w dniu dokonania takiej czynności i ciąży na jednej ze stron umowy.

Jak wypełnić druk PCC-3?

PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych jest obowiązkowy przy zawieraniu różnych transakcji. Nieopłacenie go skutkuje wysokimi karami finansowymi. Dowiedz się, ile jest na to czasu oraz w jaki sposób wypełnić formularz PCC-3.

1 stycznia 2001 roku podatek od czynności cywilnoprawnych zastąpił opłatę skarbową obowiązującą od umów i innych oświadczeń woli o takim charakterze.

Czym jest PCC-3?

PCC-3 to formularz, który należy wypełnić i złożyć w urzędzie skarbowym w przypadku powstania obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy on czynności określonych w Ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, takich jak:

umowa sprzedaży,
umowa zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowa dożywocia,
ustanowienie hipoteki,
umowa pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowa darowizny (w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy),
umowa spółki,
umowa o dział spadku lub o zniesienie współwłasności,
umowa o zniesienie współwłasności,
umowa depozytu nieprawidłowego,
ustanowienie odpłatnego użytkowania i służebności.

Podatnicy zobowiązani do opłacenia podatku PCC muszą złożyć stosowny wniosek i uiścić opłatę w ciągu 14 dni od momentu powstania obowiązku.

Co warto wiedzieć o podatku PCC?

Strony zobowiązane do opłacenia podatku PCC to:

przy umowie sprzedaży – kupujący,
przy umowie zamiany – strony czynności,
przy umowie darowizny – obdarowany,
przy umowie dożywocia – nabywca własności nieruchomości,
przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – podmiot nabywający rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub współwłasności,
przy umowie odpłatnego użytkowania i służebności – użytkownik lub podmiot nabywający prawo,
przy umowie pożyczki – biorący pożyczkę,
przy umowie hipoteki – składający oświadczenie woli o ustanowieniu hipoteki,
umowie spółki cywilnej – wspólnicy.

Podatnikami podatku PCC są osoby fizyczne, prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.

Jak zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych?

Aby opłacić podatek od czynności cywilnoprawnych, należy złożyć formularz PCC-3. Nie dotyczy to jednak umów zawieranych u notariusza. W takim przypadku podatek jest opłacany bezpośrednio u niego.

Obowiązek podatkowy powstaje w momencie:

zawierania umowy np. sprzedaży, pożyczki (jeśli nie zostanie z góry ustalona kwota pożyczki, obowiązek powstanie dopiero w momencie przekazania jakiejkolwiek sumy pieniędzy),
uprawomocnienia się wyroku sądu,
złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy jej ustanowienia,
wydania wyroku przez sąd polubowny lub w chwili ugody,
zawierania umowy przeniesienia własności (jeśli doszło do wcześniejszego podpisania umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, a teraz dochodzi do faktycznego jej przeniesienia),
uchwalenia przez spółkę podwyższenia kapitału.

W celu złożenia deklaracji PCC-3 należy wejść na stronę podatki.gov.pl i wybrać, czy obowiązek powstał w wyniku zakupu pojazdu, otrzymania pożyczki czy też innych czynności. Następnie trzeba postępować zgodnie z przedstawionymi informacjami informacji. W sekcji z elektronicznymi formularzami znajdziesz dokument PCC-3.

Zapoznaj się z poniższą instrukcją jego wypełniania:

uzupełnij datę dokonania czynności, czyli np. zawarcia umowy lub jej zmiany,
wybierz urząd, do którego kierowana jest deklaracja,
zaznacz, czy celem jest złożenie deklaracji czy jej korekta,
zaznacz, kto jest podmiotem składającym deklarację:

podmiot zobowiązany solidarnie do zapłaty podatku,

strona umowy zamiany,

wspólnik spółki cywilnej,

pożyczkobiorca,

inny podmiot,

wybierz rodzaj podatnika:

niebędący osobą fizyczną,

osoba fizyczna,

wpisz numer identyfikacyjny NIP lub PESEL,
wpisz imię, nazwisko, datę urodzenia lub pełną i skróconą nazwę firmy,
uzupełnij dane adresowe,
określ, czy przedmiotem opodatkowania jest umowa, zmiana umowy, orzeczenie sądu lub ugoda bądź inna czynność,
określ miejsce położenia rzeczy lub wykonywania prawa majątkowego bądź czynności cywilnoprawnej (terytorium RP lub poza granicami kraju),
wskaż rodzaj umowy, jej przedmiot oraz charakterystyczne cechy np. w przypadku sprzedaży samochodu będzie to marka, model, numer nadwozia itp.,
zaznacza rodzaj czynności cywilnoprawnej,
podaj podstawę opodatkowania, czyli wartość rynkową nabytego przedmiotu,
system elektroniczny sam obliczy kwotę należnego podatku w zależności od konkretnej stawki obowiązującej w danym przypadku.

Formularz możesz także złożyć w formie papierowej.

W jakich sytuacjach nie trzeba opłacać podatku PCC?

Istnieją sytuacje, w których opłacenie podatku PCC nie jest konieczne. Nie musisz tego robić, jeśli kupujesz obce waluty oraz rzeczy ruchome o wartości nieprzekraczającej 1 000 zł. Z tego obowiązku są zwolnione także pożyczki w kwocie do 36 120 zł (łączna kwota od jednej osoby w ciągu ostatnich 5 lat) od osób z bliskiej rodziny, czyli:

małżonka,
dzieci,
rodziców,
wnuków lub prawnuków,
dziadków lub pradziadków,
pasierbów,
rodzeństwa,
ojczyma lub macochy,
zięcia lub synowej,
teściów.

Nie trzeba płacić PCC także wtedy, gdy pożyczka pochodzi od osoby spoza bliskiej rodziny, ale nie jest wyższa niż 1 000 zł. Możesz uniknąć podatku również w przypadku pożyczki większej niż 36 120 zł pod warunkiem, że jest ona udokumentowana oraz został złożony formularz, a pieniądze pochodzą od:

małżonka,
dzieci,
wnuków lub prawnuków,
rodziców,
dziadków,
pasierbów lub pasierbic,
rodzeństwa,
ojczyma lub macochy.

Wraz z deklaracją należy złożyć potwierdzenie otrzymania pożyczonych środków na konto bankowe lub rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową bądź przekazem pocztowym.

Jakie są stawki podatku PCC obowiązujące w 2024 r.?

Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych określa, że stawki podatku od czynności cywilnoprawnych wynoszą kolejno:

• od umowy sprzedaży:

nieruchomości, ruchomości, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego i do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

innych praw majątkowych – 1%,

• od umowy zamiany, dożywocia, o dział spadku, o zniesienie współwłasności oraz darowizny:

przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

innych praw majątkowych – 1%,

• od umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania i odpłatnej służebności – 1%,
• od umowy pożyczki oraz depozytu nieprawidłowego – 0,5%,
• od ustanowienia hipoteki:

od umowy spółki – 0,5%,

na zabezpieczenie istniejących wierzytelności – 0,1%.

Wyróżnia się także podatek od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o nieustalonej wysokości w kwocie 19 zł.

Podstawy opodatkowania dla konkretnych czynności są ustalane w następujący sposób:

umowa sprzedaży – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, które jest jej przedmiotem,
zamiana mieszkań – różnica ich wartości rynkowej,
darowizna – wartość długów i ciężarów albo zobowiązań, które przejmuje osoba obdarowana,
zamiana innych dóbr niż mieszkania lub praw majątkowych – wartość rynkowa rzeczy lub praw majątkowych, od których naliczany jest wyższy podatek,
umowa dożywocia – wartość rynkowa nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego,
pożyczka lub depozyt nieprawidłowy – kwota lub wartość, a w przypadku nieustalenia z góry liczby i sumy wypłat wartość każdej z przekazanych kwot,
zniesienie współwłasności lub dział spadku – wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego,
nieodpłatne użytkowanie i służebność – wartość świadczeń na okres, na jaki zostały ustanowione,
ustanowienie hipoteki – kwota zabezpieczonej wierzytelności.

Wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen przedmiotów tego samego rodzaju i gatunku. Jeśli nie zostanie ona wskazana lub będzie to kwota budząca wątpliwości organu podatkowego, to podatnik może być wezwany do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia. W przypadku braku reakcji na wezwanie lub podania wartości odbiegającej od rynkowej urząd skarbowy samodzielnie ją określi na podstawie opinii biegłego lub wyceny rzeczoznawcy. Jeśli nowa ustalona wartość będzie różniła się o więcej niż 33% od deklarowanej przez podatnika, zostanie on obciążony kosztami wydania opinii.

Podatek PCC od zakupu samochodu – to warto wiedzieć

Kupując samochód od osoby prywatnej, należy zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy to także sytuacji, gdy auto znajdowało się w ofercie komisu, który pełnił jednak wyłącznie rolę pośrednika. Do opłacenia podatku zobowiązany jest także nowy właściciel pojazdu kupionego od obcokrajowca, gdy kupujący mieszka w Polsce i w tym kraju została zawarta umowa.

Jak już wiesz, nie musisz go opłacać, jeśli wartość auta nie przekracza 1 000 zł. Z tego obowiązku są także zwolnione osoby kupujące samochód:

w salonie samochodowym,
w komisie, który jest jego właścicielem,
od osoby prowadzącej działalność gospodarczą,
sprowadzony przez komis z zagranicy, który nie był jeszcze rejestrowany w Polsce,
za granicą, gdy umowa została zawarta poza Polską,
na użytek osoby niepełnosprawnej.

Jeśli nie jesteś pewny, czy dotyczy Cię obowiązek uiszczenia podatku PCC, skontaktuj się z urzędem skarbowym, aby to ustalić.
Aby samodzielnie obliczyć kwotę podatku należnego do zapłaty, musisz ustalić wartość przedmiotu umowy. W przypadku samochodu stawka wynosi 2%. Przykładowo, jeśli zostałeś właścicielem auta zakupionego od prywatnego sprzedawcy, a wartość pojazdu wynosi 18 000 zł, to musisz zapłacić 360 zł podatku.

Ile wynoszą kary za nieopłacenie podatku PCC?

Nie każdy wie, że nieopłacenie podatku PCC wiąże się z karami finansowymi. Może to być potraktowane jako wykroczenie lub przestępstwo skarbowe. Jeśli zdarzy się, że z różnych przyczyn zapomnisz o opłaceniu podatku od czynności cywilnoprawnych, jak najszybciej zgłoś się do urzędu skarbowego w celu złożenia tzw. czynnego żalu. Jest to oświadczenie, w którym przyznasz się do błędu i zobowiążesz do pokrycia podatku wraz z należnymi odsetkami.

Dalsze postępowanie będzie jednak zależało od naczelnika urzędu skarbowego. Kary są naliczane proporcjonalnie do wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym okresie. Mogą one wynosić od 1/10 aż do 20-krotności płacy. Oznacza to, że kara za brak opłacenia podatku PCC od 1 lipca 2024 r. wynosi od 430 zł do 86 000 zł.

Czym jest zbiorcza deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych?

Masz prawo do złożenia zbiorczej deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych na druku PCC-4, jeśli:

w danym miesiącu dokonałeś minimum 3 czynności cywilnoprawnych obejmujących umowę sprzedaży ruchomości lub praw majątkowych bądź umowę pożyczki, a ostatnia z tych czynności zostanie wykonana przed upływem 14 dni od chwili realizacji pierwszej z nich.

W lepszym rozumieniu tej zasady pomogą Ci poniższe przykłady.

Przykład 1. Podatnik zawarł umowę pożyczki 1 lipca. Następnie 28 oraz 30 lipca podpisał umowy kupna-sprzedaży samochodów. W tym przypadku nie może skorzystać z opcji złożenia zbiorczej deklaracji podatkowej. Między zawarciem pierwszej z nich, a kolejnych minęło bowiem więcej niż 14 dni.

Przykład 2. Podatnik zawarł umowy kupna-sprzedaży ruchomości 1, 2 oraz 12 listopada. Następnie kolejne z nich podpisał 26 oraz 30 listopada. W tej sytuacji ma prawo do złożenia zbiorczej deklaracji PCC-4 dla wszystkich tych transakcji. Spełnia bowiem wymóg mówiący o konieczności zawarcia 3 umów w okresie 14 dni oraz podpisania pierwszej z nich.

Może zdarzyć się, że po stronie nabywcy jest więcej osób, dlatego w takim przypadku tylko jedna z nich składa druk PCC-4. Każda z kolejnych jest natomiast zobowiązania do przedstawienia załącznika PCC-4/A. Deklarację PCC-4 wraz z niezbędnymi dokumentami należy złożyć w terminie do 7 dnia miesiąca następującego po tym, w którym powstał obowiązek podatkowy.