Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?

W niektórych branżach przed podjęciem pracy jest konieczne wyrobienie dodatkowych dokumentów. W gastronomii jest to książeczka sanepidowska, którą wydaje się po przejściu konkretnych badań. Jak ją zdobyć? Kiedy jest to niezbędne?

Czym jest książeczka sanepidowska?

Teoretycznie książeczka Sanepidu nie obowiązuje od 2008 roku. Zastąpiło ją badanie do celów sanitarno-epidemiologicznych, wprowadzone na mocy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób. Potocznie potwierdzenie przejścia takiej procedury wciąż jest jednak określane mianem książeczki sanepidowskiej. W rzeczywistości ma ono formę orzeczenia lekarskiego uzupełnionego w karcie badań.

Jakie badania wykonuje się przed wydaniem książeczki sanepidowskiej?

Zanim otrzymasz książeczkę sanepidowską, musisz przejść określone badania. Pozwalają one stwierdzić lub wykluczyć obecność takich mikroorganizmów jak np.:

• Salmonella,
• pałeczki duru brzusznego,
• Shigella,
• pałeczki durów rzekomych,
• prątki gruźlicy.

Zakres badań może jednak różnić się w zależności od zawodu, jaki ma wykonywać dana osoba. W niektórych przypadkach nie trzeba np. określać obecności Salmonelli i Shigelli.

Osoby, które są nosicielami wymienionych czynników chorobotwórczych, nie mogą pracować w wielu branżach. Polskie prawo wymaga od pracodawców egzekwowania książeczki sanepidowskiej od wszystkich pracowników zatrudnionych w tych sektorach.

Kiedy trzeba wyrobić książeczkę sanepidowską?

Książeczka sanepidowska jest wymagana w wielu branżach. Najczęściej kojarzy się ona z gastronomią i służbami zdrowia, ale nie są to jedyne sektory, w których jest konieczne dysponowanie takim dokumentem. Zdobycie orzeczenia lekarskiego i wykonanie badań sanitarno-epidemiologicznych jest niezbędne w takich zawodach jak np.:

• kelner,
• kucharz i pomoc kuchenna,
• fryzjer,
• opiekun do dzieci,
• pracownik sklepu spożywczego,
• piekarz,
• ratownik na basenie,
• masażysta,
• kierowca autobusu,
• cukiernik,
• lekarz,
• pielęgniarz,
• kosmetolog,
• hostessa.

Książeczkę trzeba też wyrobić tuż po rozpoczęciu studiów lekarskich oraz na wszystkich innych kierunkach związanych z medycyną. Dokument jest wymagany także od pracowników przedszkoli i szkół.

Przyjmuje się, że badania sanitarno-epidemiologiczne są niezbędne dla wszystkich osób wykonujących pracę na stanowiskach związanych z:

• ciągłym kontaktem z ludźmi – wówczas istnieje ryzyko przenoszenia chorób drogą powietrzną,
• wytwarzaniem, pakowaniem, przechowywaniem lub dystrybucją żywności, która nie jest fabrycznie opakowana, a także wody przeznaczonej do spożycia i leków doustnych,
• kontaktem z preparatami do pielęgnacji skóry lub śluzówki.

Jak wyrobić książeczkę sanepidowską?

Aby wyrobić książeczkę sanepidowską, trzeba dopełnić kilku formalności. Sprawdź, jak uzyskać taki dokument krok po kroku.

1. Zdobycie skierowania na badania od pracodawcy.
2. Wizyta w najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej – takie punkty mieszczą się we wszystkich większych miastach w Polsce.
3. Otrzymanie specjalnych pojemniczków w punkcie przyjmowania próbek – są one darmowe.
4. Oddanie materiału do badania – trzech porcji kału z jednego dnia.
5. Oczekiwanie na wyniki.
6. Wizyta u lekarza medycyny pracy.

Badanie próbek trwa zwykle około kilkunastu dni. Po otrzymaniu wyników należy udać się do specjalisty, który je przeanalizuje i oceni, czy osoba jest zdrowa i może pracować w konkretnym zawodzie. Jeśli tak, lekarz wyda orzeczenie sanitarno-epidemiologiczne, potocznie nazywane książeczką sanepidowską.

Książeczka sanepidowska bez skierowania

Książeczkę sanepidowską można wyrobić też bez skierowania – np. wtedy, gdy chcesz zdobyć dokument jeszcze przed znalezieniem pracy. Wówczas należy udać się do stacji sanitarno-epidemiologicznej i poprosić o pojemniczki. Pozostałe kroki wyglądają tak samo.

W wielu ogłoszeniach pracodawcy wymagają wcześniejszego wyrobienia książeczki sanepidowskiej na własną rękę. Oznacza to, że koszty związane z badaniami i wydaniem tego dokumentu muszą zostać pokryte przez osobę szukającą pracy.

Ile kosztuje wyrobienie książeczki sanepidowskiej?

Koszt wyrobienia książeczki sanepidowskiej w większości przypadków wynosi około 200-500 zł. Cena ta obejmuje badanie na nosicielstwo prątków gruźlicy i innych mikroorganizmów chorobotwórczych, a także kontrolę lekarską. To od konsultacji ze specjalistą zależy ostateczny koszt całego przedsięwzięcia. Za wizytę można bowiem zapłacić od 100 zł do nawet 300 zł.

Jeśli masz skierowanie na badanie sanitarno-epidemiologiczne, często możesz liczyć na zwrot poniesionych opłat przez pracodawcę. Zdarzają się jednak sytuacje, w których wszystkie koszty spoczywają na pracowniku. 

Książeczka sanepidowska – ważność

Badanie sanitarno-epidemiologiczne w wielu przypadków jest wykonywane raz w życiu. Polskie przepisy nie wskazują bowiem dokładnej daty ważności takiego dokumentu. Mimo że w orzeczeniu znajduje się punkt, w którym trzeba wpisać datę, lekarze często umieszczają tam hasło „bezterminowo”.

Dlaczego książeczka sanepidowska jest tak ważna?

Książeczka sanepidowska jest potwierdzeniem, że osoba pracująca z chorymi, małymi dziećmi czy żywnością nie jest nosicielem groźnych chorób. Dzięki badaniom w stacji sanitarno-epidemiologicznej można wykryć szkodliwe mikroorganizmy na bardzo wczesnym etapie, gdy nie dają one jeszcze żadnych objawów.

O czym pamiętać, wyrabiając książeczkę sanepidowską?

Zanim rozpoczniesz dopełnianie formalności niezbędnych do uzyskania książeczki sanepidowskiej, musisz pamiętać o kilku kwestiach:

• stacje sanitarno-epidemiologiczne zbierają próbki w określone dni, dlatego trzeba zaplanować moment ich pobierania,
• pojemniczki z materiałem musisz podpisać swoimi danymi, datą i godziną,
• w niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o wpisaniu ważności książeczki sanepidowskiej zamiast hasła „bezterminowe” – wówczas po określonym czasie trzeba ponowić badania,
• jeśli prowadzisz firmę i chcesz przeprowadzić badania sanitarno-epidemiologiczne w związku z wykonywaną działalnością, możesz otrzymać fakturę VAT.

Książeczka sanepidowska nie tylko otwiera wiele ścieżek kariery, lecz także jest dużym atutem w CV. Jeśli masz już taki dokument, pracodawca może zatrudnić Cię od razu – bez konieczności oczekiwania kilkunastu dni, aż dopełnisz formalności.